विधान सभा २०१९ चा Google Trends

आज महाराष्ट्राच्या विधान सभा निवडणुकी करिता मतदान झाले आहे, येत्या २४ तारखेला मतमोजणी होईल व नक्की कोणाच्या बाजूने महाराष्ट्रातील जनतेने मतदान केले आहे ते कळेल. महाराष्ट्रातील जनतेने कोणाला स्वीकारले आणि कोणाला नाकारले हे २४ ला स्पष्ट होईल.  कोणत्या उमेदवार जिंकला कोणता पराभूत झाला, कोणत्या पक्षाचे किती संख्याबळ असेल, नवीन विधान सभा पूर्ण बहुमतातली असेल की त्रिशंकू असेल, कोणाच्या पाठिंब्या वरती नवीन सरकार निर्माण होईल, या सगळ्या प्रश्नांची उत्तरे पुढील एक दोन आठवड्यात आपल्याला मिळून जातील. दिवाळी नंतर स्थापन निर्मितीच्या हालचाली सुरु होतील, आणि कदाचित १ नोव्हेबर पर्यंत महाराष्ट्रात नवीन मुख्यमंत्र्यांचा शपत विधी झाला असेल.

मार्केट रिसर्च आणि psephology या विषयांचा अभ्यास करताना मागील काही महिन्यात पासून या विधान सभा २०१९ च्या निवडणुकीचा आणि मतदारांच्या कलांचा (trends) चा अभ्यास करायचा ठरवले आणि त्याकरिता माध्यम निवडले "Google". साधारणपणे दोन तीन महिन्याखाली लोकसत्ता या नियतकालिकात एका आर्टिकल वाचण्यात आले. लोकसभा २०१९ च्या मतदारांच्या ट्रेंड्स चा अभ्यास केलेला लेख आला होता, त्या लेखा मुळे google trends या टूल विषयी माहिती कळली, विधानसभा २०१९ चा अभ्यास करताना Google Trends चा वापर करायचे ठरवले. Google Trends हे google नी मोफत उपलब्ध करून दिलेले टूल आहे त्याच्या वापर करून आपण ठराविक काळातील व ठराविक भौगोलिक परिसरातील लोकांच्या आवडी निवडी जाणून घेऊ शकतोत. अर्थात हे फक्त search engine वर केलेला search आहे, व त्या द्वारे आपल्याला हे जाणून घेता येते की ठराविक काळात व ठराविक भौगोलिक परिसरातील लोकांनी कोणत्या शब्दा चा Google वर सर्वात जास्त वेळा वापर केला किंवा त्याचा शोध घेतला. या टूल चा वापर करून महाराष्ट्रातल्या विधान सभा निवडणुकीचा चेहरा निर्माण करण्याचा मी प्रयत्न केला आहे. तो आज आपल्या समोर मांडण्याचा प्रयत्न करत आहे. या आभ्यासासाठीच्या नोंदी २०/१०/२०१९ ला १६.०० ते १८.०० या वेळेत घेतल्या आहेत, तर या अभ्यासाचा कालावधी मागील ३० दिवसांचा आहे. याकरिता महाराष्ट्र हा भौगोलिक परिसराची निवड केली आहे. 

प्रश्न १:- मागील ३० दिवसात सर्वात जास्त google वर शोध (Search) झालेले पक्ष (यात १०० हे फक्त एकक असून ते कोणत्याही प्रकारे मोजमापाचे प्रमाण नाही)

भारतीय जनता पक्ष या शब्दाचा शोध मागील ३० दिवसात महाराष्ट्रातील जनतेने google घेतला आहे, असे दिसते. 

प्रश्न २:- मागील ३० दिवसात महाराष्ट्रातील जनतेने सर्वात जास्त google वर शोध (Search) केलेले राष्ट्रीय नेतृत्व (यात १०० हे फक्त एकक असून ते कोणत्याही प्रकारे मोजमापाचे प्रमाण नाही)

या प्रश्नात अर्थात नरेंद्र मोदी यांच्या नावाने सर्वात जास्त वेळा search झालेले आपल्याला दिसेल, अमेरिकेचा दौरा व तेथील माननीय पंतप्रधानांचे भाषण याच काळातले, त्यामुळे त्याचा या search वर परिणाम नक्की झाला आहे. त्या नंतर शरद पवार यांचे नाव आहे, कारण ते महाराष्ट्रातील एक महत्वपूर्ण नेते आहेत व एका राष्ट्रीय पक्षाचे अध्यक्ष आहेत. पण या काळात राहुल गांधी यांच्या नावाचा शोध महाराष्ट्राच्या जनतेने खूप कमी केलेला दिसत आहे. 

प्रश्न ३ :- मागील ३० दिवसात महाराष्ट्रातील जनतेने सर्वात जास्त google वर शोध (Search) केलेले राज्य पातळीवरील नेतृत्व (यात १०० हे फक्त एकक असून ते कोणत्याही प्रकारे मोजमापाचे प्रमाण नाही)

या मध्ये प्रमुख राजकीय पक्षातील मुख्यमंत्री पदाचे उमेदवार यांची नावे घेतली आहेत. राज्यस्थरावरील नेतृत्व थोड्याफार फरकाने एकमेकांना समांतर आहे, भारतीय जनता पक्षातून देवेंद्र फडणवीस आणि राष्ट्रवादी पक्षातून अजित पवार यांच्या नावाचा search गूगल वर जास्त झालेला दिसतो. २८ सप्टेंबरला अजित पवारांनी दिलेला  विधानसभेचा राजीनामा यामुळे त्यांचे नाव त्यादिवशी सर्वात जास्त वेळा शोधले गेले होते.

प्रश्न ४:-  मागील ३० दिवसात महाराष्ट्रातील जनतेने सर्वात जास्त google वर शोध (Search) केलेले निवडणुकीतील मुद्दे (यात १०० हे फक्त एकक असून ते कोणत्याही प्रकारे मोजमापाचे प्रमाण नाही)

महाराष्ट्रातील जनतेने जम्मू आणि काश्मीर या शब्दाचा शोध सर्वात जास्त वेळा घेतलेला दिसत आहे. त्यानंतर आर्टिकल ३७० आणि वीर सावरकर या शब्दांचा शोध गूगल वर घेतलेला दिसत आहे. भ्रष्टाचार आणि शेतकरी आत्महत्या या शब्दांचा शोध या काळात महाराष्ट्रातील जनतेने कमी घेतलेला दिसत आहे.

प्रश्न ५ :-मागील ७ दिवसात महाराष्ट्रातील जनतेने भारतरत्न आणि वीर सावरकर या शब्दांचा घेतलेला शोध  (यात १०० हे फक्त एकक असून ते कोणत्याही प्रकारे मोजमापाचे प्रमाण नाही)

महाराष्ट्रातील जनतेने मागील ७ दिवसात या शब्दांचा शोध घेतला आहे त्यात १५ ऑक्टोबर नंतर या शब्दांच्या शोधाचे प्रमाण जास्त दिसत आहे. कारण याच दिवशी भाजपा च्या जाहीरनाम्यात वीर सावरकर यांना भारतरत्न देण्याची मागणी करण्यात आली.

प्रश्न ६ :- ED प्रकरणा पूर्वी व नंतर शरद पवार या शब्दाचा शोध मोठ्या प्रमानावर झालेला आहे. तसेच  साताऱ्यातील १८ ऑक्टोबर च्या सभेनंतर शरद पवार यांच्या नावाचा शोध वाढलेला आहे, संध्याकाळी २०.०० नंतर या शब्दाचा शोध खूप वाढलेला दिसत आहे. या निवडणुकीत शरद पवार हे खूप परिणाम कारक व्यक्तिमत्व आहेत, पण त्याचे मतात रूपांतर कसे  झाले २४ तारखे नंतरच कळेल. (यात १०० हे फक्त एकक असून ते कोणत्याही प्रकारे मोजमापाचे प्रमाण नाही)

यामधून कोणताही निष्कर्ष किंवा अनुमान सांगणे हे योग्य होणार नाही पण या माध्यमातून आपल्याला काही गोष्टी स्पष्ट होतात, ज्याद्वारे महाराष्ट्रातील जनतेचा कौल आपल्या समजायला मदत होईल. Google Trends या टूल च्या माध्यमातून महाराष्ट्रातील जनतेचा कौल भारतीय जनता  पार्टी आणि महायुतीच्या बाजूने दिसत आहे. येणाऱ्या २४ तारखेला निवडणुकीच्या निकालात हे स्पष्ट होईल Google Trends ने दिलेला कौल किती प्रमाणात योग्य होता.

धन्यवाद

वंदे मातरम                                                                                                  विराज